close
loading
GROD POKAZ.jpg

 

GRÓD CZERWIEŃSKI NA ROZTOCZU

 

 

Sąsiadka, wieś położona w dolinie Poru i Gorajca przy północnej krawędzi Roztocza Zachodniego początkami sięga VII wieku – istniała wówczas tutaj (do wieku IX ) osada lędziańska; z upływem czasu powstał na jej miejscu gród określany jako “Sutiejsk”. Położony na wysokim zboczu doliny rzeki stanowił ważny punkt strategiczny w paśmie tzw. Grodów Czerwieńskich. Gród zbudowany został przez jeńców wojennych Jarosława Mądrego , gdy ten udzielał w latach 1041 – 1047 zbrojnego poparcia Kazimierzowi Odnowicielowi w walce z Masławem, księciem Mazowsza.


 Badania archeologiczne przeprowadzone w latach 1945 -1949 i 1951 – 1956 pod kierunkiem dr Zofii Wartałowskiej z Uniwersytetu Warszawskiego wykazały, że gród zbudowany został w latach 1031 – 1039.Zamek wraz z całym kompleksem .umocnieniami , zajmował ponad 21 hektarów. Konstrukcja wałów i połączenie z zewnętrznym otoczeniem ,dobra organizacja zapewniała  ,trudny do zdobycia zamek.Gród w Sąsiadce został podzielony na  trzy części .Wewnętrzna otoczona wałem tak zwany gródek o średnicy około 20 metrów, siedziba księcia .Części drugiej, o powierzchni 16 tys. m² ,tak zwana gospodarcza .Część trzecia oprócz funkcji obronnej spełniała również funkcje ochrony ,uciekających do grodu . Mieszkańcy - dość zamożni zajmowali się handlem i rzemiosłem. W roku 1069 Sutiejsk zdobył Bolesław Chrobry, w roku 1097 w grodzie stacjonował Dawid Igorowicz -jego obecność potwierdzają imienne pieczęci znalezione przez archeol ogów. Ponownie przyłączony w 1121 roku do Polski przez Bolesław Krzywoustego pozostawał w rękach polskich do końca XII wieku.

 


Arabskie źródła pisane z 1154 roku podają obok nazw miast ruskich miejscowość “ S' skh”, co prof. Lewicki odczytał jaki “Suteska”, albo “ Sutaska” i zidentyfikował z Sutiejskiem. Wspomnienie grodu jako miasta Zofia Wartałowska tłumaczy jego rozwojem społeczno – gospodarczym; wziąwszy pod uwagę fakt, że Sutiejsk wzniesiony został w celach militarno – obronnych, rozwój ten musiał być znaczny. Pozostałością z czasów świetności jest nazwa “rynek” stosowana przez miejscową ludność dla określenia części wsi położonej u podnóża grodziska.W roku 1205 Sutiejsk został zniszczony przez Romana, księcia włodzimierskiego – nie odzyskał już dawnej świetności. W okresie swego istnienia gród był (zdaniem dr Wartałowskiej) kilkakrotnie rozbudowywany. W latach 1031 – 1039 obiekt został wzniesiony jako gród pogranicza polsko – ruskiego stanowiąc dogodną bazę dla zbrojnych wypraw, ale także do kontaktów pokojowych – w roku 1067 był miejsce polsko – ruskich układów. Zamek uległ zniszczeniu w 1069 roku podczas zbrojnej wyprawy Bolesław Śmiałego na teren Grodów Czerwieńskich, chociaż Grody nie zostały wówczas przyłączone do Polski Sutiejsk prawdopodobnie pozostał przy Polsce jako ważny punkt przygraniczny.


Gród Sutiejsk istniał 170 lat, z tego przez 64 lata należał do Rusi, przez 106 lat do Polski. Nazwa Sutiejsk z upływem czasu została przemianowana na: “Sąciażka” - w roku 1430 wieś o takiej nazwie wchodziła w skład dóbr latyczyńskich, “Sąciaska” - istnieje w księgach poborowych z XVI wieku. Inne nazwy to: “Sącieszka”, “Siensiaszka”, “Sączawka”. Znaczenie nazwy uczeni rosyjscy – Karamzin, Barsow, Arcybaszew i polscy – Wojciechowski, Stanisław Cercha interpretowali jako “granica”; później S. Cercha opierając się na wyjaśnieniach Rostafińskiego uznał, że słowo “Sąciask” ma w języku staropolskim znaczenie przymiotnikowe i oznacza “przygraniczny”, “sąsiadujący”. (źródło: roztocze.az.pl )